(Life Insurance) بیمه عمر
بیمه عمر، از مهمترین انواع بیمه است که بر اساس آن بیمهگذار طی مدت معینی حق بیمه پرداخت میکند و در عوض، بیمهگر متعهد میشود که در صورت فوت بیمهشده، ابتلا به بیماری خاص و یا حتی زنده ماندن، مبلغ معینی را به صورت یکجا یا به صورت مستمری، به بیمهگذار، بیمهشده یا فرد تعیین شده از سوی وی پرداخت نماید.
انواع مختلف بیمه عمر
به طور کلی بیمه عمر به دو دسته تقسیم میشود:
۱)بیمه عمر انفرادی
که خود به سه دسته مختلف تقسیم میشود:
الف)بیمه های به شرط فوت:
بیمه های عمر به شرط فوت بیمه هایی هستند که در آن شرکت بیمه گر متعهد میشود که در صورت فوت بیمه شده ی بیمه نامه ، مبلغی را تحت عنوان سرمایه ی فوت بیمه شده در بیمه نامه تعیین و مشخص شده است ، به ذینفع یا ذینفعان بیمه نامه پرداخت کند. در بیمه نامه های به شرط فوت ارزش بازخرید وجود ندارد و مهلت پرداخت اقساط از تاریخ سررسید یک ماه است. در صورتی که در موعد مقرر قسط حق بیمه پرداخت نگردد، بیمه گر تعهدی در مقابل بیمه نامه نخواهد داشت. بیمه های عمر به شرط فوت را میتوان در ۵ گروه بیمه ای دسته بندی نمود.
ب)بیمه های به شرط حیات:
بیمه های به شرط حیات بیمه نامه هایی هستند که تعهد بیمه گر منوط به حیات بیمه گذار در پایان قرارداد بیمه نامه است و بیمه گر متعهد میشود در صورت حیات بیمه شده در پایان قرارداد سرمایه ی بیمه نامه را به صورت یکجا یا مستمری به وی پرداخت کند. یکی از انواع این بیمه نامه ها بیمه های بازنشستگی هستند که در آن فرد در طول دوران کار خود حق بیمه پرداخت میکند و پس از بازنشستگی، سرمایه خود را به صورت مستمری دریافت میکند. بیمه های به شرط حیات در حال حاضر غالبا در قالب بیمه های عمر مختلط و در کنار پوشش بیمه های به شرط فوت صادر میشود.
ج)بیمه های عمر مختلط:
بیمه های عمر مختلط به بیمه نامه هایی گفته میشود که از ترکیب بیمه های به شرط فوت و به شرط حیات با یکدیگر به وجود می آیند. در بیمه های عمر مختلط بیمه گر متعهد است که در قبال دریافت حق بیمه مشخص از بیمه گذار، در صورت فوت بیمه شده در طول دوره ی بیمه نامه سرمایه ی فوت بیمه نامه را به ذینفع یا ذینفعان بیمه نامه پرداخت نماید و در صورت حیات بیمه شده نیز متعهد به پرداخت سرمایه یا اندوخته بیمه نامه به ذینفع بیمه نامه می باشد. بیمه های عمر مختلط به ۵ دسته ی کلی تقسیم بندی میشود.
۲)بیمه عمر گروهی
که به سه دسته مختلف تقسیم میشود:
الف)بیمه عمر زمانی گروهی:
در این بیمه نامه ، تمامی پرسنل بیمه گذار در مقابل خطر فوت بیمه می شوند. در بیمه عمر زمانی گروهی ، بیمه گر متعهد می گردد که در قبال دریافت حق بیمه ی مشخص، در صورت فوت هر یک از پرسنل و بیمه شدگان بیمه گذار (فوت در هرجا و هر زمانی که اتفاق افتاده باشد)، سرمایه ی فوت تعیین شده را به ذینفع وی پرداخت نماید. سرمایه ی فوت بیمه نامه می تواند به صورت سرمایه ای ثابت و یا به صورت تضریبی از حقوق بیمه شدگان بیمه نامه تعیین گردد.
ب)بیمه عمر مانده بدهکار گروهی:
بیمه عمر مانده بدهکار گروهی عبارت است از تعهد بازپرداخت بدهی وام گیرندگان بیمه شده در صورت فوت هر یک از آنها.
ج)بیمه عمر و سرمایه گذاری انفرادی به صورت گروهی
چه افرادی باید بیمه عمر خریداری کنند
بیمه عمر پس از مرگ یک بیمه شده ، به افراد وابسته به بقا یا سایر ذینفعان کمک مالی می کند. در اینجا چند نمونه از افرادی که ممکن است به بیمه عمر احتیاج داشته باشند آورده شده است:
۱)والدین دارای فرزندان خردسال:
در صورت فوت والدین ، از دست دادن درآمد یا مهارتهای مراقبتی می تواند مشکل مالی ایجاد کند. بیمه عمر می تواند اطمینان حاصل کند که بچه ها تا زمانی که نتوانند از خود حمایت کنند ، از منابع مالی مورد نیاز خود برخوردار خواهند شد.
۲)والدین دارای فرزندان بالغ با نیازهای ویژه:
برای کودکانی که به مراقبت مادام العمر نیاز دارند و هرگز خودکفا نخواهند شد ، بیمه عمر می تواند اطمینان حاصل کند که پس از درگذشت والدین ، نیازهای آنها برآورده می شود. از سود مرگ می توان برای تأمین اعتبار نیازهای ویژه ای استفاده کرد.
۳)بزرگسالانی که دارای مالکیت مشترک هستند:
بدون در نظر گرفتن تأهل یا تجرد افراد، اگر فوت یکی از بزرگسالان به این معنی باشد که دیگر نمی تواند هزینه وام ، نگهداری و مالیات بر املاک را داشته باشد ، بیمه عمر می تواند ایده خوبی باشد. یک مثال می تواند یک زوج درگیر باشد که برای خرید خانه اول خود وام مشترکی گرفتند.
۴)والدین سالخورده که می خواهند برای فرزندان بزرگسالی که مراقبت های خود را ارائه می دهند ، پول بگذارند:
بسیاری از کودکان بالغ با گذراندن وقت های مرخصی برای مراقبت از والدین سالخورده که نیاز به کمک دارند خود را وقف آنها کرده و باعث عقب افتادن در کار خود میشوند . این کمک ممکن است شامل پشتیبانی مستقیم مالی نیز باشد. بیمه عمر می تواند به شما را در پرداخت هزینه های فرزند بزرگتر در هنگام فوت والدین کمک کند.
۵)خانواده های ثروتمندی که انتظار دارند از نظر مالیاتی به دولت بدهکار باشند:
بیمه عمر می تواند وجوهی را برای پوشش مالیات و حفظ ارزش کامل املاک فراهم کند.
۶)خانواده هایی که نمی توانند هزینه های دفن و تدفین را بپذیرند:
یک بیمه نامه کوچک زندگی می تواند بودجه لازم برای احترام به گذراندن یک شخص عزیز فراهم کند.
میزان تقاضای بیمه عمر در ایران
میزان تقاضای بیمه عمر در ایران
اگر چه در کشور های پیشرفته ای همچون ژاپن هر خانوار ۸/۴ درصد بیمه عمر دارد؛ یعنی هر خانوار ۵ قرارداد با ۵ شرکت بیمه متفاوت در زمینه بیمه عمر منعقد میکند ؛ ایران آمار کمترین درصد استفاده از بیمه عمر را در جهان دارد. شاید بتوان گفت یکی از دلایل آن عدم شناخت کافی با مزایای بیمه عمر و پوشش های تکمیلی آن است. متأسفانه میزان تقاضای بیمه عمر در جهان از کل تولید ناخالص ملی ایران (GNP) بیشتر است.
دلایل عدم رونق بیمه عمر
مهمترین دلایل عدم رونق بیمه عمر در ایران به شرح زیر است:
- نخستین عامل مشکلات ساختاری است. ساختار صنعت بیمه و ساختار اقتصاد کشور به نفع توسعه بیمه عمر نیست. تنوع بیمهنامه عمر در ایران بسیار کم است. غیررقابتی بودن صنعت بیمه و ساختار توزیع درآمد در ایران از جمله عواملی هستند که توسعهیافتگی بیمه را با چالش مواجه میکنند بنابراین نمیتوان چندان انتظار داشت که افراد به خرید بیمه عمر رغبت کنند.
- مشکلات اقتصادی به عنوان دومین عامل مطرح میباشد. زمانی که تورم در جامعه وجود داشته باشد سرمایه بیمه عمر نازل خواهد بود. همچنین قراردادهای بیمه عمر قابل رقابت با سرمایهگذاری فیزیکی مانند شبکه بانکی نیستند.
- عامل دیگر توسعهنیافتگی بیمه عمر مشکل فرهنگی و آموزشی است. ما ایرانیان به اندازه کافی ریسکگریز، آیندهنگر و حساس نیستیم. حتی برنامهریزی بلندمدت نیز برای زندگی خود نداریم. از سوی دیگر آموزش بیمه در ایران نیز بسیار ضعیف است.